Sưu tầm là một trong sáu khâu công tác chuyên môn nghiệp vụ của Bảo tàng, là khâu quan trọng để có các sưu tập hiện vật gốc có giá trị khoa học trong Bảo tàng. Mọi hoạt động của Bảo tàng đều dựa trên cơ sở hiện vật gốc, vì vậy sưu tầm được coi là nền tảng cho toàn bộ các khâu công tác khác, quyết định mọi hoạt động của một bảo tàng. Hơn 15 năm hoạt động, cùng với các hoạt động chuyên môn nghiệp vụ bảo tồn, bảo tàng, công tác nghiên cứu – sưu tầm đã góp phần tích cực vào việc tuyên truyền, giáo dục về truyền thống lịch sử của Đoàn, Hội, Đội và phong trào thanh thiếu nhi qua các thời kì với công chúng trong và ngoài nước.

Từ nhận thức đó, trong những năm qua công tác nghiên cứu – sưu tầm luôn được Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam chú trọng. Tính thành lập cho đến nay, Bảo tàng đã tổ chức hàng trăm đợt sưu tầm hiện vật cho kho cơ sở với hàng ngàn trang tư liệu, hiện vật, hình ảnh có giá trị. Sự hiện diện của những hiện vật gốc trong các chủ đề trưng bày cũng như các bộ sưu tập ở trong kho cơ sở như: Bộ sưu tập ảnh, hiện vật về Đại hội Cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc lần thứ I (năm 1981); Bộ sưu tập đồ dùng sinh hoạt TNXP chống Pháp và chống Mỹ cứu nước do Trung ương Hội cựu TNXP Việt Nam trao tặng; Bộ sưu tập Tem thư bưu chính Việt Nam về các anh hùng liệt sĩ trẻ tuổi; Bộ sưu tập cờ Tổ quốc treo trên quần đảo Trường Sa, Bộ sưu tập Huy hiệu cháu ngoan Bác Hồ qua các thời kỳ; Bộ sưu tập Điều lệ Đoàn qua các thời kỳ;… là minh chứng về sự nỗ lực phấn đấu của đội ngũ cán bộ, viên chức Bảo tàng, đặc biệt là những cán bộ làm công tác sưu tầm.

Tất cả các tài liệu, kỷ vật, hiện vật mà Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam đã tiếp nhận có giá trị to lớn, phong phú về chất liệu, loại hình từ đó xây dựng những bộ sưu tập và tổ chức trưng bày chuyên đề phục vụ khách tham quan, tìm hiểu, nghiên cứu. Thông qua trưng bày tư liệu, hiện vật tại Bảo tàng, người xem có thể hiểu, cảm nhận về truyền thống lịch sử của Đoàn, Hội, Đội và phong trào thanh thiếu nhi qua các thời kỳ, là một trong những hình thức giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc một cách hữu hiệu, gây được hiệu ứng trong đông đảo công chúng.

Trưng bày thường xuyên

Với tổng diện tích 5.00m2, hệ thống trưng bày Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam giới thiệu hơn 400 hiện vật và gần 300 ảnh khác nhau. Không gian trưng bày được chia làm hai tầng, tầng thứ nhất khắc họa những cống hiến hy sinh to lớn của lớp lớp thế hệ trẻ Việt Nam trong suốt hai cuộc kháng chiến thần kỳ chống Pháp và chống Mỹ cứu nước. Tầng trưng này thứ hai thể hiện sự phát triển của tổ chức Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi từ khi đất nước ta hoàn toàn độc lập năm 1975 cho tới nay.

Các tài liệu, hiện vật, sưu tập hiện vật trưng bày phản ánh những đóng góp tích cực của tuổi trẻ cả nước trong kháng chiến và thời kỳ đổi mới; những hoạt động giao lưu của tuổi trẻ Việt Nam với bạn bè năm châu; những đóng góp to lớn của thế hệ trẻ Việt Nam trong cách mạng dân tộc dân chủ, hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, thời kỳ đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam thường xuyên cập nhật bổ sung thông tin, tư liệu hiện vật mới, nhiều lần nâng cấp, chỉnh lý, hoàn thiện nội dung khoa học và kỹ thuật cho hệ thống trưng bày thường xuyên theo định hướng: khoa học – công nghệ – hiện đại – hấp dẫn kết hợp ứng dụng nhiều phương tiện khoa học hiện đại nhằm đem lại hiệu ứng tốt nhất, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ ngày càng cao của công chúng.

Trưng bày, triển lãm lưu động

Trong những năm qua, công tác trưng bày, triển lãm lưu động của Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam đã và đang đạt được nhiều hiệu quả tại các cơ sở, địa phương ở nhiều tỉnh, thành khác nhau. Song song với việc phát huy giá trị văn hóa lịch sử của hệ thống trưng bày thường xuyên tại bảo tàng, công tác trưng bày, triển lãm lưu động luôn được bám sát, phục vụ kịp thời những nhiệm vụ chính trị, văn hóa trọng đại của đất nước như các sự kiện gắn với Đại hội Đoàn các cấp nhiệm kỳ 2022-2027 và tiến tới Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII,… 

Ngoài ra, Bảo tàng còn phối hợp với các địa phương tổ chức các triển lãm về tuổi trẻ và chủ quyền biển, đảo nhằm tuyên truyền về chủ quyền biển đảo, tình yêu quê hương đất nước, phát huy tinh thần đoàn kết, ý thức trách nhiệm của nhân dân trong công cuộc bảo vệ chủ quyền biển đảo và biên giới của Tổ quốc, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hoá của đông đảo công chúng chưa có điều kiện đến thăm bảo tàng. Các trưng bày, triển lãm lưu động thường thể hiện theo các chủ đề với hình thức gọn nhẹ, dễ vận chuyển, được đưa đến phục vụ tại nhiều địa phương, cơ quan, tổ chức hoặc các cơ sở đào tạo, giáo dục trong cả nước.

Thông qua các công tác trưng bày thường xuyên và trưng bày, triển lãm lưu động, Bảo tàng đã góp phần bồi đắp tâm hồn mỗi người dân Việt Nam tình yêu quê hương đất nước, trân trọng những giá trị văn hóa, lịch sử dân tộc và xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Trong những năm tới, Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam tiếp tục nâng cao hoạt động trưng bày với định hướng: đa dạng hoá, công nghiệp hoá và hiện đại hóa chuyên sâu, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của công chúng trong thời kỳ phát triển và hội nhập.

Công tác kiểm kê, bảo quản

Kiểm kê, bảo quản hiện vật được xác định là một khâu công tác quan trọng trong bảo tàng, từ nhiều năm nay Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam luôn quan tâm đầu tư đúng mức cho công tác bảo quản hiện vật. Bảo tàng đã xây dựng, cải tạo cơ bản hệ thống kho bảo quản hiện vật với các trang thiết bị cần thiết để kiểm soát môi trường theo đúng yêu cầu kỹ thuật. Các kho bảo quản hiện vật không những được phân chia theo giai đoạn lịch sử, theo từng chất liệu hiện vật cụ thể để vận hành các thiết bị máy móc, kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm môi trường kho bảo quản theo đúng yêu cầu kỹ thuật, phù hợp với từng kho tàng, chất liệu nhằm bảo quản các tài liệu, hiện vật được lâu dài nhất.

Trong những năm qua, hệ thống kho hiện vật của Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam đã được đầu tư nâng cấp nhiều hạng mục như: cải tạo môi trường ổn định phù hợp với từng chất liệu bảo quản; tăng cường thiết bị, tủ bục thiết kế theo yêu cầu của mỗi chủng loại và chất liệu hiện vật; trang bị hệ thống máy điều hoà và các phương tiện hút ẩm, thông gió, báo cháy, báo động hợp lý. Để làm tốt công tác quản lý và phát huy hiệu quả nhất khối tài sản quốc gia, công tác đăng ký, nhập hiện vật vào kho sau khi sưu tầm đã được thực hiện theo quy trình thống nhất, khoa học. Hệ thống phiếu, sổ sách đã được sắp xếp và bổ sung thông tin. Đặc biệt, Bảo tàng đã áp dụng công nghệ khoa học hiện đại, từng bước triển khai công tác số hóa, tư liệu hóa vào việc quản lý hiện vật. Nhìn chung, hiện vật được lưu giữ, bảo quản trong kho của Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam đã được kiểm kê, xác định giá trị và phân loại thành những sưu tập một cách khoa học.

Công tác truyền thông

Truyền thông là công cụ hữu hiệu của các bảo tàng, đặc biệt vào thế kỷ XXI – thế kỷ của khoa học và công nghệ. Truyền thông là hoạt động không thể thiếu đối với một bảo tàng hiện đại nhằm tuyên truyền, quảng bá về trưng bày, về các hoạt động của bảo tàng với mục đích thu hút khách tham quan, nâng cao uy tín, thương hiệu của bảo tàng.
Truyền thông là hoạt động mới được Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam quan tâm, tập trung đầu tư về nhân lực, phương tiện nhằm đưa hình ảnh, hoạt động của Bảo tàng đến với công chúng và công chúng được tiếp nhận thông tin một cách đầy đủ, chính xác và kịp thời nhất. Trong những năm gần đây, mỗi năm, hàng trăm tin bài viết, báo mạng; nhiều kênh phát thanh và truyền hình của Trung ương, Hà Nội và các địa phương đưa tin, chương trình phóng sự về những sự kiện của Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam. Cán bộ truyền thông của bảo tàng xây dựng mối quan hệ với báo chí, kết nối mỗi nhà báo trở thành một người bạn thân thiết của bảo tàng.

Các sản phẩm truyền thông của bảo tàng khá phong phú và đa dạng. Bảo tàng luôn chú trọng đầu tư nghiên cứu, biên soạn, thiết kế, xuất bản nhiều ấn phẩm, sản phẩm truyền thông: tờ gấp, tờ rơi, sách hướng dẫn tham quan, catalogue, sản phẩm lưu niệm… đều mang những dấu ấn riêng của bảo tàng; tăng cường sử dụng nhiều hình thức quảng cáo như: băng zôn, cờ phướn, banner, poster … Qua đó, công chúng có thể dễ dàng nhận diện một Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam với những đặc trưng, sắc thái rất đặc biệt, không trộn lẫn với các bảo tàng và các thiết chế văn hóa khác.

Hiện tại, website Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam là trang tin trao đổi chuyên môn nghiệp vụ, thông tin về các hoạt động của Bảo tàng; giới thiệu những hiện vật gắn liền với sự ra đời của tổ chức Đoàn, Hội, Đội và phong trào thanh thiếu nhi qua các thời kì lịch sử hiện đang lưu giữ, bảo quản và trưng bày tại Bảo tàng. Website còn là kênh thông tin tổng hợp các hoạt động của bảo tàng trong và ngoài nước đồng thời là cầu nối giữa Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam với đông đảo công chúng, các nhà nghiên cứu, đồng nghiệp trong và ngoài nước. Từng bước được đầu tư, nâng cao chất lượng nội dung cũng như nâng cấp, đổi mới về hình thức, website Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam ngày càng hấp dẫn và thu hút độc giả.